Τα πολιτιστικά αγαθά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και έχουν ύψιστη καλλιτεχνική, ιστορική και επιστημονική αξία. Για την προστασία τους από την παράνομη διακίνηση και τη λεηλασία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει αυστηρούς κανόνες για την εισαγωγή και την εξαγωγή τους.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην απαγόρευση εισαγωγής στο τελωνειακό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγαθών που έχουν εξαχθεί παράνομα από τρίτες χώρες, ειδικά από περιοχές που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις, καθώς συχνά η παράνομη εμπορευματοποίησή τους χρηματοδοτεί τρομοκρατικές και εγκληματικές οργανώσεις.
Διαδικασία Εισαγωγής
Για να διασφαλιστεί η νόμιμη είσοδος πολιτιστικών αγαθών στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, εφαρμόζεται ένα σύστημα αυξημένου ελέγχου. Η διαδικασία διαφοροποιείται ανάλογα με την κατηγορία του αγαθού.
Αγαθά που απαιτούν Άδεια Εισαγωγής
Ορισμένες κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών, όπως προϊόντα αρχαιολογικών ανασκαφών ή χερσαίων ή υποθαλάσσιων αρχαιολογικών ανακαλύψεων ηλικίας άνω των 250 ετών, απαιτούν την έκδοση άδειας εισαγωγής.
- Η άδεια εκδίδεται από την αρμόδια αρχή ενός κράτους μέλους.
- Πρέπει να έχει εκδοθεί πριν από την υπαγωγή των αγαθών σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ ή σε ειδικό τελωνειακό καθεστώς (εξαιρουμένης της διαμετακόμισης).
- Όλες οι άδειες εισαγωγής πρέπει να αποθηκεύονται σε ψηφιακό σύστημα.
Αγαθά που απαιτούν Δήλωση Εισαγωγής
Για κατηγορίες αγαθών που δεν απαιτούν άδεια εισαγωγής, όπως σπάνιες συλλογές και δείγματα πανίδας, χλωρίδας, ορυκτών και ανατομίας ηλικίας άνω των 200 ετών και αξίας τουλάχιστον 18.000 ευρώ ανά τεμάχιο), οι εισαγωγείς υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση εισαγωγής.
- Με τη δήλωση, βεβαιώνουν και αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη νόμιμη εξαγωγή των αγαθών από την τρίτη χώρα.
- Οφείλουν να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για να διευκολύνεται η ταυτοποίηση από τις τελωνειακές αρχές.
- Όλες οι απαραίτητες πληροφορίες καταχωρίζονται σε ψηφιακό σύστημα, επιτρέποντας την ανάλυση κινδύνων, τη διενέργεια στοχευμένων ελέγχων και την ιχνηλασιμότητα των αγαθών μετά την είσοδό τους στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Διαδικασία Εξαγωγής
Για την εξαγωγή πολιτιστικών αγαθών από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ προς τρίτες χώρες, είναι απαραίτητη η άδεια εξαγωγής.
- Η άδεια εκδίδεται από το αρμόδιο κράτος μέλος πριν από την έξοδο των αγαθών από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ.
- Αυτή η διαδικασία διασφαλίζει ομοιόμορφους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης και προϋποθέτει σαφή καθορισμό του πεδίου εφαρμογής των μέτρων και των διαδικασιών εφαρμογής τους.